شرکت مواد غذایی چندملیتی آلموری(Almuri) با بیش از ۱۰۰هزار نیروی کار و درآمد میلیاردی، اخیرا طرحی استراتژیک را با هدف تبدیل شدن به رهبر بازار اسنک در دنیا ظرف پنج سال آینده تصویب کرده است. اما جفری سندلر، مدیرعامل این شرکت، برای تحقق این طرح رشد جاه‌‌طلبانه، به این نتیجه رسید که شرکت آلموری به یک سیستم عملیاتی درست و مهم‌تر از آن، مدیریت اطلاعات بهینه نیاز دارد. طرح پیشنهادی روی میز می‌گفت آیا باید سیستم اچ.پی هلیون (HP Helion) را که یک سیستم رایانش ابری ترکیبی متعلق به شرکت هیولت پاکارد است و برای شرکت‌هایی طرحی شده که می‌توانند از سرورهای آلموری بهره ببرند و آنها را تحت یک راه حل واحد ابری با منابع مورد نیاز تکمیل کنند، مورد استفاده قرار داد یا نه. سندلر باید تصمیم بزرگی اتخاذ می‌کرد.
مزایا و معایب
اگر آلموری قرارداد هلیون را بپذیرد، دیگر مالک زیرساخت‌های IT و سرورهای خود نخواهد بود. در عوض، به ذخیره‌سازی اطلاعات و سرویس‌های مدیریتی وابسته خواهد شد که نسبت به آنها کنترل و نظارت کمتری خواهد داشت. به‌طور خاص، بخشی از داده‌های آلموری به جای دستیابی و مدیریت داخلی، از سوی شرکت HP مدیریت خواهد شد. آسیب‌پذیری داده‌های شرکت یک نگرانی بزرگ برای سندلر بود. او سرویس وب رایانش ابری آمازون را در ذهن داشت که به‌دلیل هک شدن داده‌های حساس برخی مشتریان، از افشای اطلاعات امنیتی آسیب دیده بود. با وجود این نگرانی‌ها، راهکار اچ.پی هلیون باعث انعطاف‌پذیری بیشتر آلموری می‌شود و به این شرکت برای انجام به‌روز‌رسانی‌ها و توسعه اپلیکیشن‌ها کمک می‌کند و نیز ریسک انجام اشتباه را به کمک مدیریت واحد داده توسط HP به حداقل می‌رساند. به علاوه، آلموری دیگر نباید نگران پشتیبانی از زیرساخت‌های خود باشد که در مواقعی به یک کابوس واقعی برای این شرکت تبدیل می‌شود.
مهم‌تر از اینها، طرح پیشنهادی HP فرآیند تلفیق کسب‌وکارهای دیگر را با زیرساخت‌های IT آلموری آسان‌تر می‌کند. با توجه به طرح استراتژیک آلموری برای خرید شرکت‌های رقیب کوچک‌تر، این موضوع بسیار قابل توجهی است. با اینکه محاسبه دقیق صرفه‌جویی‌های صورت گرفته کار سختی بود، شرکت HP تخمین زده بود که راهکار ابری آن می‌تواند باعث صرفه‌جویی سالانه ۵/ ۲میلیون دلاری در هزینه‌های آلموری شود. این موضوع از طریق صرفه‌جویی در مقیاس و استانداردسازی خدماتی که به واسطه استفاده از مزارع سرور بزرگ در رایانش ابری ممکن می‌شد، تحقق می‌یافت. ظهور این قابلیت‌ها، به دو دلیل اصلی شرکت‌ها و آژانس‌های دولتی بیشتری را به انتقال نیازهای IT خود به سوی استفاده از رایانش ابری هدایت می‌کرد: ۱) هزینه‌های سرمایه‌ای ۲) بهینه‌سازی استفاده از انرژی و کاهش اثرات زیست‌محیطی.
گزینه‌های جایگزین کدامند؟
اگر آلموری گزینه HP را انتخاب می‌کرد، یکی از راه‌هایی که می‌توانست در پیش بگیرد این بود که مدل سنتی خود را ادامه دهد و خودش زیرساخت‌های IT را توسعه دهد و مدیریت کند. در سوی دیگر این طیف، روی آوردن کامل به رایانش ابری قرار داشت که برخی از کارکنان جوان‌تر بخش IT به شدت طرفدار آن بودند. برای گزینه دوم، خدمات زیادی در بازار وجود داشت که مطابق نیازهای امنیتی و پرداختی افراد متفاوت بود. این خدمات یا مبتنی بر رایانش ابری عمومی بود که به مشتریان مختلف امکان می‌داد منابع خود را از طریق اینترنت به اشتراک بگذارند یا بر رایانش ابری شخصی که زیرساخت‌های شرکت را برای خدمات‌دهی در مکان‌های مختلف از طریق وب، تقویت می‌کرد. برای مدل ابری عمومی، «وب سرویس» آمازون یک معیار سنجش بود. شرکت مایکروسافت نیز Azure را تولید کرده بود و گوگل به واسطه Cloud Platform و Google Drive، بازیگر مهمی در این عرصه محسوب می‌شد. شرکت‌های IBM و اوراکل هم پیشنهادهای خود را داشتند. با وجود این طیف گسترده از محصولات، بهترین گزینه برای آلموری کدام بود؟ آیا باید با HP کار خود را ادامه می‌داد یا مسیرهای دیگر را کشف می‌کرد؟
اگر اچ.پی هلیون را انتخاب می‌کرد، چگونه باید مدل عملیاتی خود را با آن تنظیم می‌کرد؟ به عنوان مثال، چگونه اپلیکیشن‌های جدید را باید توسعه می‌داد؟ چه کسی باید فرآیند را شروع می‌کرد، مشکلات احتمالی را حل می‌کرد و …؟ اینها سوالات زیادی بودند که به ذهن مدیرعامل آلموری هنگام مواجه شدن با سوالی که بسیاری از شرکت‌های امروز درگیر آن هستند، رسید.
من معتقدم آلموری باید مدل ابری ترکیبی را انتخاب کند، چون در این صورت با انعطاف‌پذیری، سنجش‌پذیری و خدمات IT حرفه‌ای روبه‌رو خواهد شد. به هر حال، همه اینها ریسک به همراه دارند. برای کمتر کردن این ریسک، پیشنهاد می‌کنم مدیران آلموری به نقاط دردسرآفرین زیر توجه کنند:
• مشارکت فرآیندها، سیستم‌ها و افراد برای تضمین حرکتی آرام در طول این تحول بزرگ.
• فرسودگی رقابت‌پذیری که می‌تواند از نبود دانش داخلی هنگام برون‌سپاری خدمات نشات بگیرد؛ به‌خصوص اگر این خدمات ارتباطاتی حیاتی در زنجیره ارزش فعلی شما ایجاد کنند.
• توانایی مدیران بخش IT و تیم‌های آنها برای مدیریت تحول، با توجه به اینکه آنها بیشتر در مهارت‌های فنی خوب عمل می‌کنند و توانایی‌های مدیریتی آنها برای انجام چنین کاری کمی متفاوت است.
اولین کاری که آلموری قبل از پذیرفتن هر گونه طرح پیشنهادی از سوی HP باید انجام دهد، بررسی گزینه‌های دیگر، مثل سرویس‌های شرکت‌های IBM یا اوراکل است. حتی اگر آلموری در نهایت HP را بپذیرد، مطالعه گزینه‌های دیگر قدرت خرید بهتری به آن می‌دهد و می‌تواند مقایسه قیمتی داشته باشد. آلموری برای ارزیابی گزینه‌های دیگر می‌تواند از یک مشاور خارجی (شرکت‌های مشاوره) استفاده کند. این مشاوره‌ها می‌توانند قیمت‌های مقایسه‌پذیری را در اختیار آلموری قرار دهند که نه تنها نیازهای این شرکت را به‌طور دقیق بازتاب می‌دهد، بلکه ملاحظات گسترده‌تری را که یک مدیر داخلی تا به حال به آنها فکر نکرده، مد نظر قرار می‌دهد. به جز اینکه باید مطمئن بود در رابطه با خود قرارداد بهترین اقدامات انجام بگیرند (مدت و شرایط لغو شدن آن)، شرکت باید سطوح خدمات و بندهای مرتبط با دارایی‌های فکری و حفاظت از داده را مد نظر قرار بدهد. بعد از انتخاب مدل مورد نظر، واحد ICT باید سازمان‌دهی مجدد شود و افراد جدیدی به‌کار گرفته شوند که بتوانند با ارائه‌دهنده سرویس و واحد‌های کسب‌وکار مشارکت داشته باشند. این افراد باید کاملا با ساختار سازمان آشنا باشند و تقاضاها و تاییدیه‌های آنها با ملزومات شرکت متناسب باشد. افرادی که شرکت برای این نقش‌ها انتخاب می‌کند، بر میزان دانش حیاتی در داخل کسب‌وکار، اثر می‌گذارند.
این شرکای جدید باید بتوانند بدون مراجعه دائم و پیاپی به رهبران سازمان، برنامه‌های کاربردی جدید را مدیریت کنند. آنها باید با به حداقل رساندن عوامل مخل غیرضروری، هماهنگی را در سازمان حفظ کنند. کلیه بندها و توافق‌هایی که حول سرویس‌های جدید منعقد می‌شود، باید دائما تحت نظارت باشند که این موضوع به یک مرکز کنترل ویژه نیاز دارد. چنین نظارتی باید به صورت مستقل صورت گیرد. در نهایت، طی کردن این مسیر، کارهای اولیه بیشتر و ارزیابی دارایی‌ها را می‌طلبد. باید در ترازنامه، هزینه‌های ثابت را به هزینه‌های متغیر تغییر داد. خیلی از شرکت‌ها این را مقرون‌به‌صرفه نمی‌دانند، اما منبعی از مزیت رقابتی تلقی می‌کنند.
خدمات ابری به دلایلی منطقی ظرف چند سال گذشته همه‌گیر شده‌اند: به شرکت‌ها امکان می‌دهند تکنولوژی خود را تکامل دهند و همزمان آن را با نیازهای واقعی کسب‌وکارشان متناسب کنند؛ به شرکت‌ها انعطاف و چابکی لازم را می‌دهند؛ و با تبدیل هزینه‌های سرمایه‌ای به هزینه‌های عملیاتی، برای آنها صرفه‌جویی مالی به همراه دارند. به هر حال، روی آوردن به خدمات ابری به معنای از دست دادن کنترل نیست. شرکت‌ها باید اقدامات بیشتری انجام دهند تا امنیت اطلاعات را تضمین کنند. همچنین باید از آخرین تحولات قانونی در ارتباط با انتقال و ذخیره‌سازی داده‌های حساس آگاه باشند. خوشبختانه، این روزها راه‌حل‌های بیشتر و بهتری در دسترس هستند. شرکت‌ها به‌طور فزاینده‌ای می‌توانند خدمات خود را به صورت شفاف‌تر، سریع‌تر و امن‌تر مدیریت کنند.
این باعث می‌شود تدارک خدمات بهتر صورت بگیرد و کاربران به واسطه آن بتوانند بدون نیاز به دخالت واحد IT، از اپلیکیشن‌های خودکار استفاده کنند. با در نظر گرفتن این امکانات، ارزش پیشنهادی خدمات ابری مقاومت‌ناپذیر است. برای جفری سندلر و هر مدیر عامل دیگری، پرسش اصلی این نیست که آیا باید به خدمات ابری روی آورد یا نه، بلکه مساله این است که چطور به بهترین شکل می‌توان این کار را انجام داد. واضح است که روی آوردن به مدل‌های سنتی IT، باعث می‌شود رسیدن به انعطاف مورد نیاز برای روبه‌رو شدن با چالش‌های آینده کسب‌وکار دشوار شود. با این حال، دشواری‌های رایانش ابری هم سختی‌های خودش را دارد.
رادیکال‌ترین گزینه – مثال انتقال همه چیز به سرویس وب آمازون – همه مشکلات را حل نخواهد کرد. ممکن است سرویس وب آمازون بتواند ظرفیت آلموری را توسعه دهد (مثلا ذخیره‌سازی انباره داده را بیشتر کند)، اما برای ارائه راه حل‌های متناسب‌سازی شده و اختصاصی، چندان مفید نخواهد بود. دسترسی به مجموعه‌ای از سرویس‌های وب به معنی پشتیبانی فیزیکی یک مسوول IT نیست که بتواند در شرکت قدم بزند و به نیازهای ویژه IT رسیدگی کند. کاری که آلموری می‌تواند انجام بدهد، انجام آزمایش‌هایی با سرویس وب آمازون برای برخی فرآیندهای خاص است که هر از گاهی قابلیت‌های پردازش اضافی در آنها مورد نیاز است. مدل ابری ترکیبی بهترین راه حل موجود به نظر می‌رسد. این مدل هم انعطاف‌پذیری به آلموری می‌دهد و هم باعث کاهش هزینه‌های آن می‌شود. به علاوه، HP یک عرضه‌کننده قدرتمند است که می‌تواند آلموری را در تکامل تکنولوژیک آن تجهیز کند و همزمان به این شرکت امکان دهد بر عملیات و داده‌های خود کنترل داشته باشد. خبر خوب در مورد مدل ترکیبی این است که شرکت می‌تواند بین نیازهای پردازش و ذخیره‌سازی داده‌های خود در یک سیستم ابری خصوصی و عمومی، مطابق نیازهای کسب‌وکار خود تعادل ایجاد کند. در رابطه با قراردادها نیز این شرکت باید مطمئن شود هر توافقی بهترین خدمات را با بهترین قیمت و بهترین جریمه‌ها برای تخطی از بندهای قرارداد، دربرداشته باشد.
چالشی که آلموری و مدیرعاملش با آن مواجه شده‌اند، موضوع تازه و منحصربه‌فردی نیست. خیلی از شرکت‌ها با این مساله دست‌وپنجه نرم می‌کنند که آیا باید خدمات رایانش ابری را به‌کار بگیرند یا نه و اگر پاسخ مثبت است، چگونه. شرکت آمادئوس نیز چند سال پیش در چنین موقعیتی قرار داشت. شرکت ما به کمک مرکز داده‌ای که خوب مدیریت شده بود، به یکی از پیشتازان ارائه راه حل‌های تکنولوژی پیشرفته در صنعت جهانگردی در سطح دنیا تبدیل شده است. امروز، هزاران ارائه‌دهنده خدمات مسافرتی، بر سیستم‌هایی متکی هستند که مرکز داده آمادئوس میزبان و پشتیبانی‌کننده آنها است.
مدیریت اطلاعات سنتی، نمی‌تواند با نیاز برای به‌روز کردن راه حل‌ها، تولید اپلیکیشن‌ها، توسعه در بازار و تغییر مکان جغرافیایی خدمات همگام شود. نقش IT در شرکت‌هایی همچون آلموری تغییر کرده است. اگرچه IT باید کسب‌وکارهای واقعی این شرکت مثل فروش اسنک را تقویت کند، اما گاهی اوقات واقعا هزینه‌بر است. وقتی این بعد را در نظر بگیریم، رایانش ابری راه حل بهتری به نظر می‌رسد. به هر حال، اتخاذ این راهکارها در قالب خدمات، در چشم‌انداز گسترده IT اقدام ساده‌ای نیست و راه حل‌های خدمات ابری و معماری اجرای آن نیز بسیار متنوع است.کسی که به انتقال به رایانش ابری فکر می‌کند، باید مسائلی کلیدی را در نظر بگیرد: ماموریت، داده، شرکا و زمان. این آیتم‌ها با اینکه جداگانه لیست می‌شوند، اما به هم مرتبط هستند.
ماموریت: ماموریت می‌گوید کدام مشکلات باید با استفاده از تکنولوژی ابری حل شوند. اثرات مدیریت زیرساخت همراه با چالش‌های IT که قبلا به آن اشاره شد، باید مورد توجه قرار بگیرند. همچنین محرک‌های کسب‌وکار را هم باید مد نظر قرار داد: به‌عنوان مثال، روی آوردن به رایانش ابری، چطور می‌تواند اثر مثبتی بر هسته کسب‌وکار داشته باشد.
داده: از آنجا که دنیای IT به سرعت در حال تغییر است، انجام اقدامات و ارزیابی‌های درست، در صورت حمایت راه‌حل‌های ابری از ماموریت، مهم است. این امر مستلزم آن است که حجم قابل توجهی از داده برای مدل فعلی جمع‌آوری شود تا مسیری برای مدل آینده ایجاد شود.
شرکا: این تمرین را با شریکی که قرار است کارشناس رایانش ابری باشد یا هرکس دیگری که ارائه‌دهنده سرویس و تکنولوژی است، انجام دهید.
زمان: آماده شدن برای سفر ابری زمان می‌برد، حتی با مشارکت. این مشکل را در شرکت آمادئوس داشتیم. کلید کار این است که حساب و کتاب کنید. هزینه‌ها و مدل‌های هزینه‌ای مختلف امروز کدامند؟ کدام‌یک از این هزینه‌ها را می‌توان با خدمات ابری پشتیبانی کرد؟ برای تحول چه نوع منابع مالی نیاز دارید؟ رایانش ابری با هیجانات و افسانه‌های زیادی همراه است و آنقدر که به نظر می‌رسد، ارزان نیست. شراکت با کارشناسان در این زمینه می‌تواند از چنین هیجاناتی بکاهد.